Презентация по калмыцкой литературе на тему" Сангаджиева Бося"

Саңһҗин Бося – Хальмг улсин шүлгч. Түүрвәч күүкд улс дундас түрүн болҗ Хальмг Таңһчин улсин шүлгч гисн өөдән нер Саңһҗин Бося зүүсмн.

НАСН НАНД УГА ,
НАСМ – МИНИ ШҮЛГҮДТ
Саңһҗин Бося

Саңһҗин Бося ик эрт эк уга үлдсмн.
Герин цуг көдлмшиг ик бичкнәсн авн медсмн.
Саңһҗин Босян җирһлин хаалһнь
йир күчр- күнд бәәсмн, болв заячнь
күцц байрта бәәҗ.
Эврәннь җирһлин тускар
«Өнчнә кишгнь- өвртнь»
гидг дегтртән бичсмн

«Литературин хаалһд намаг
мини эцк,Бадмин Мөңк Насн, орулсмн»-
гиҗ Бося Бадмаевна келдг билә.
Босян эцкнь нертә җаңһрч,
йөрәлч, туульч күн бәәсмн.
1940 җилд «Җаңһрин»
500 җилин өөнд орлцҗ,
Бадмин Мөңк Насн чееҗдән
хадһлҗ йовсн
хальмг уул амн үгин зөөриг
дарук үйин улст
медүлҗ үлдәсмн.

Саңһҗин Босян шүлглән олн әмтнд, хальмг теегт нерәдгдҗәнә.
«Хальмг тег угаһар бәәҗ чигн чадшгов, дуулҗ чигн чадшгов»-,
гиҗ шүлгч келдг билә.

Бадм-Хаалһ 1960-гч җилин эргцд хойр дегтр барлв:
«Үрндән»
«Дорога»

Түрүн дегтр һархла,
1961-гч җилин мөчн сарин хөрн негнд,
Бадм-Хаалһиг Москва балһснд
СССР-ин бичәчнрин зергләнд орулҗ авб.
Тернь Хальмг Таңһчд ик гидг соньн зәңг болв.

Хальмг әмтнәс бичәч болсн

түрүн күүкд күн
гилдҗ байсцхав.

Шүлгч эврәннь ү үдәврмүдтән күүкд улсин хөв-җирһл, эднә эндрк үүлдвр, эднә дәәнә цагт үзүлсн зөрмг йовдл, эднә ке-сәәхн дүр, өгәнч седкл, үрдтән өгчәх килмҗ үзүлҗ.
Ү ү дәврмүдиннь нерәдлһинь авад хәләхлә:
«Ээҗ»,
«Валентина»,
«Тосхач күүкд күн»,
«Күүкд күүнә һар»,
«Хальмг күүкд»,
«Бидн күүкд улс» болн нань чигн.
Бичсн поэмсинь мел күүкд улсин тускар бичәтә.

Түрүн болҗ мини бичсн шүлгүдиг

шалһсна тускар «Хальмг үнн"газетд
1958 җилин хөн сарин 14-д барлгдҗ һарч ирв

1958 җилин 16-17 хойр өдр хальмг бичәчнрин һурвдгч съезд болв. Съездиг эклҗ җаңһрч Шавалин Дава секв. Шавалин Дава эврәннь айста җөөлн дууһарн җигтә соньн кевәр мартад уга «Җаңһран» эклв. Кесг олн җилдән «Җаңһран» соңсхар цанһҗ йовсн хальмг бичәчнр болн гииичнр киииһән зогсаҗ гилтә, чееҗән сарултхҗ соңсв. Тер съезд ирсн гиичнр дунд мана «Җаңһрин» орчулач Семен Липкин бас бәәлә.

«Җаңһр» хамг мини өрк-бүлин
бәәдл- җирһлд
бас өңгәртән давсн уга.
Саңһҗин Босян
хойрдгч күүкнь –
Надежда Басанговна Сангаджиева
«Җаңһрин» туск шинҗлтд орлцв

1943 җилин бар сарин 28-д Саңһҗин Бося цуг хальмг улсла әдл эврәннь өрк-бүлтә киитн Сиврүр туугдла.
Кесг зовлң үзв.
Эцкнь, Бадмин Мөңк Насн, Устрем селә орҗ йовад,зууран гемтәд, Устремд ирәд, дола хонад өнгрв

Хөрн нәәмн җил давв. 1972-гч җилд Бося Бадмаевна Сангаджиева Хальмг улсин түрүн шүлгч күүкд күн эцкиннь үкәрүр оч мөргәд, зальврад, эцкәсн буруһан сурад, ууляд һарв

«Боорцг»

Хальмг улсин
һол хотын негнь болна
Хальмг цә.
Хальмг цә- хальмг улсин һол хот